Στον σύντομο κατάλογο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που προωθούνται στην Ελλάδα, προστέθηκε πρόσφατα μια νέα εγγραφή: τα pellets, ή συσσωματώματα, όπως λέγονται, που εδώ και χρόνια χρησιμοποιούνται σε όλες σχεδόν τις βορειοευρωπαϊκές χώρες τόσο για θέρμανση όσο και για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Κατ' αρχήν, τι είναι τα pellets και γιατί θεωρούνται οικολογικό καύσιμο; «Πρόκειται για συσσωματώματα ξύλου χωρίς την προσθήκη χημικών, συγκολλητικών ουσιών. Είναι δηλαδή στερεά βιοκαύσιμα προερχόμενα από την αξιοποίηση βιομάζας», εξηγεί ο Ευριπίδης Κυπριώτης. Η πρώτη ύλη είναι θρυμματισμένο ξύλο που περνάει από μια ειδική επεξεργασία και παίρνει μια συγκεκριμένη μορφή - είναι κυλινδρικό, μικρής διατομής, με στιλπνή επιφάνεια.
Το υλικό αυτό, στη συνέχεια, τροφοδοτεί ειδικούς καυστήρες, όταν πρόκειται για πολυκατοικίες ή μεγάλες κατοικίες, ή ειδικές σόμπες και τζάκια, όταν πρόκειται για σπίτια με μικρότερες ανάγκες και εξασφαλίζει ζεστασιά και οικονομία δεδομένου ότι είναι 20% - 40% φθηνότερο από το πετρέλαιο.
Καύσιμο από κουκούτσια και αγριαγκινάρες
Τα είδη ξύλων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή pellets είναι πολλά. Στη Σουηδία, τη Δανία και τις βόρειες χώρες επεξεργάζονται τα υπολείμματα από τη κατεργασία των δασικών προϊόντων. Στην Κομοτηνή, έχουν πειραματιστεί με κλαδέματα από λεύκες, ακακίες, ιτιές, ευκάλυπτους, μουριές αλλά και με καλάμια, αγριαγκινάρες και τα υπολείμματα τις καλλιέργειας βαμβακιού. Είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί επίσης το πυρηνόξυλο, τα κουκούτσια οποιουδήποτε φρούτου αλλά και τα τσόφλια από αμύγδαλα, καρύδια και φουντούκια.
Γιατί η καύση προϊόντων ξύλου θεωρείται φιλική προς το περιβάλλον, αφού εκλύεται διοξείδιο του άνθρακα στη ατμόσφαιρα; «Η καύση pellets είναι μια οικολογική διαδικασία γιατί έχει μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών», εξηγεί ο Δημήτρης Αμανατίδης. «Τα ορυκτά καύσιμα βγάζουν στην επιφάνεια το διοξείδιο του άνθρακα που είναι αποθηκευμένο στο υπέδαφος για εκατομμύρια χρόνια. Αντίθετα, τα φυτά δεσμεύουν διοξείδιο με τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης και όταν καίγονται αυτό επιστρέφει στην ατμόσφαιρα. Αρα το ισοζύγιο είναι ισοσκελισμένο».
Ζεσταίνουν 80.000 σπίτια στη Σουηδία
Η Σουηδία, η οποία έχει δηλώσει τη διάθεσή της για απεξάρτηση της οικονομίας της από τα ορυκτά καύσιμα μέχρι το 2020, χρησιμοποιεί τα pellets σαν βασικό καύσιμο τόσο για θέρμανση αλλά και για την συμπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Μάλιστα, με την τεχνολογία της τηλεθέρμανσης με καυστήρες για pellets - μια κεντρική εγκατάσταση με λέβητα και καυστήρα στην οποία ζεστό νερό με σωλήνες οδηγείται στα σπίτια, ακόμα και σε απόσταση χιλιομέτρων, εξυπηρετούνται 80.000 διαμερίσματα στη Στοκχόλμη.
Η χρήση των pellets στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων αυξήθηκε κατά 80% στη χώρα, ενώ η συμμετοχή των νοικοκυριών (εφαρμογές θέρμανσης) στην αύξηση αυτή έφτασε το 425%. (Bioenergy in the Nordic-Baltic Region Ιούνιος 2006)
Δεν είναι όλα τα pellets, pellets
Για να προλάβουμε τυχόν παρεξηγήσεις πρέπει να πούμε ότι η ελληνική απόδοση της λέξης δεν είναι τυχαία. Τα συσσωματώματα σχηματίζονται όταν ενοποιούμε τις μάζες διαφόρων υλικών. Ετσι με τη λέξη pellets δεν εννοούμε μόνο το καύσιμο υλικό, αλλά οτιδήποτε έχει υποστεί την διαδικασία της συσσωμάτωσης. Γι' αυτό ίσως κάποιοι να έχουν ακούσει για pellets λιπάσματος, ζωοτροφών ή ακόμα και pellets από καρβουνόσκονη ή άλλο υλικό που έχει τη μορφή του τούβλου -οι γνωστές μπρικέτες- και χρησιμοποιούνται στα συστήματα θέρμανσης. Εμείς αναφερόμαστε μόνο σε αυτά που έχουν προκύψει από την πολτοποίηση ξυλώδους μάζας.